DİNLEDEBİYAT

3.  Sonu -ya ile biten yer isimlerinde vurgu sondan bir önceki hecededir.

​

 Al-man-ya (“-man” vurgulu)

 

​

4. Zarf ve bağlaçlarda ilk hecede olur.

​

Ancak (“An” vurgulu) 

Yalnız ( “yal” vurgulu)

 

​

5.  Arapça ve Farsçadan dilimize geçmiş uzun heceli sözcüklerde vurgu uzun hecededir.

​

 Kâtil ( ilk hecede vurgu var)

 Hazîne(ikinci hecede vurgu var)

 

​

6. : "ç, k, p, r, ş, z"  ünsüzleri vurguyu bulundukları heceye taşırlar.

​

Kaçtım

 saptı

 

7. Pekiştirmelerde pekiştirme ifadesi vurguludur.

​

Sapa-sağlam (“sapa” vurgulu)

Pespembe (“pes” vurgulu)

 

​

B. CÜMLE VURGUSU

​

1. Fiil Cümlelerinde vurgulu sözcük ya da sözcük öbeği yükleme en yakın olandır.

 

Örnek:

​

Bu akşam eve arabayla gittik.  (arabayla)

Eve arabayla bu akşam gittik. (bu akşam)

Bu akşam arabayla eve gittik.( eve)

 

 

Not: Yüklem başta ise vurgulu söz ya da söz öbeği yüklemin kendisidir. Yüklem ortada ise kendinden önceki söz ya da söz grubu vurguludur.

 

Örnekler:

​

Havlamıştı bütün köpekler sabaha kadar.( havlamıştı)

Sabaha kadar havlamıştı bütün köpekler. (sabaha kadar)

Sabahleyin köye gideceğiz.( köye)

Anne, cep telefonum kayboldu okulda! (cep telefonum)

Aldım lastikleri evden, merak etme! (aldım)

 

2. İsim Cümlelerinde vurgu yüklemin kendisindedir.

​

O gördüğün bizim öğretmenimizdir.(“bizim öğretmenimizdir.” Vurgulu)

 

​

3. Şart Cümlelerinde şart ifadesi vurguludur.

​

Eğer yanına gelirsem pişman olursun. (1gelirsem” vurgulu)

 

​

4. Soru cümlelerinde vurgu soru ifadesindedir.

​

Buraya kaç kişi geleceksiniz?(“kaç kişi” vurgulu”)

 

 

​

​

TONLAMA

Belirli bir zaman içinde belirli bir düzenle tekrarlanan titreşimlerden oluşan ses izlenimine ton denir.. Ses, durmadan alçalır, yükselir, yumuşar, sertleşir, incelir, kalınlaşır. İşte bu ses değişikliklerine tonlama adı verilir.

Sesin duyulma derecesine ise o sesin şiddeti denir. Sesin duyulma derecesi titreşimin genişliğine bağlıdır. Titreşimler hızlı ise sesin tonu yüksektir. Buna ton yüksekliği adı verilir.

Bir ifade sırasında kullanılan sesin  ses yüksekliği ve uyumundaki değişmeler nedeniyle ses dalgalanması ortaya çıkar ki buna cümle tonlaması denir. Doğru tonlama, etkili ve güzel konuşma için doğru ve sağlıklı olmak zorundadır. Çünkü tonlama cümle veya kelimedeki anlamı değiştirebilmektedir.

 

​

BOĞUMLANMA

Boğumlama ,  konuşma organları olan dudak, dil, damak uzamı, yanaklar, alt çene , ve boğazın birlikte çalışarak ses çıkarılmasıdır..

İyi boğumlanma, heceleri iyice anlaşılarak meydana getirmektir. Birçok kimse dudaklarını iyice hareket ettirmeden konuşurlar. Böyle dudak tembelliği olan kimselerin söylediklerini muhatapları anlamakta zorlanabilirler. Bu nedenle boğumlama noktasında sıkıntı yaşayanların öncelikli olarak sorunun kaynağını bulmaları gerekir.

Eğer sorun fiziksel ise ve  çözülebilecek durumda çözülmelidir. Örneğin dişlerin eksikliğinden kaynaklanıyorsa dişlerin yaptırılması gerekir. Sorun  fiziksel değil ise iyi bir boğumlama yapmak için egzersiz yapmak gerekir. Bu egzersizler diksiyon eğitimlerinin olmazsa olmazlarıdır