google.com, pub-1772441188610312, DIRECT, f08c47fec0942fa0
top of page

SIFATLAR

İsimler  hakkında bilgi veren sözcüklere denilir. Genel olarak  isim olarak kullanılan  kelimelerin başka isimlerin özellik ve nitelikleri hakkında bilgi verme göreviyle kullanılmaları durumunda o isimler sıfata dönüşür.

Sıfatlar isimlerden önce gelerek onları niteler ya da belirtirler. Bu yüzden sıfatlara önad da denilir.

SIFAT ÇEŞİTLERİ

1- Niteleme Sıfatları:

 

İsimlerin nitelikleri hakkında bilgi veren sıfatlardır. İsme sorulan ‘nasıl’ sorusunun cevabı niteleme sıfatıdır.

 

Örnek: ( Güzel ev)            Ev ismine soruyoruz= Nasıl ev?              

            

             Cevap: Güzel ev.   O halde güzel niteleme sıfatıdır.

 

            İyi oyuncu, kötü çocuk, kocaman köpek, hoş koku = altı çizili sözcükler niteleme sıfatıdır.

 

2- Belirtme Sıfatları:

İsimlerin nitelikleri dışında kalan tüm özelliklerini belirten sıfatlara denilir. Belirtme sıfatları isme sorulabilecek ‘nasıl’ sorusu dışındaki diğer tüm soruların cevabıdır.

 

Örnek:

Üç kişi= kaç kişi? – Cevap olan üç rakamı belirtme sıfatıdır.

Bazı insanlar=  hangi insanlar?- bazı sıfatı belirtme sıfatıdır.

 

Belirtme Sıfatı Kendi Arasında Bölümlere ayrılır:

 

a. İşaret Sıfatları: İsimleri işaret anlamı taşıyan sözcüklerle belirten sıfatlardır.

 

Bu gökyüzü

Şu gökyüzü

O gökyüzü

Öteki gökyüzü

Beriki gökyüzü ...             

altı çizili sözcükler işaret sıfatıdır. Dikkat edilirse işaret sıfatları bazı işaret zamirlerinin sıfat göreviyle kullanılmaları ile ortaya çıkmıştır.

 

 

b. Belgisiz Sıfatlar: 

Belli belirsiz durumdaki sıfatları belirtirler.

 

Örnek:  Bazı insanlar çok aç gözlü oluyor.

             Kimi politikacılar ortalığı karıştırıyor.

             Her gün yanıma geliyor. 

             Birkaç balık aldım 

 

 

 

c. Soru Sıfatları: 

İsimleri soru yoluyla belirten sıfatlardır. Soru sıfatlarının cevabı ya sıfattır ya da sıfat olabilmelidir.

 

Soru    : Nasıl bilgisayar aldın?

Cevap: Güzel bilgisayar aldım. ( Güzel sıfatı yerine çirkin, mükemmel, harika, kötü  vb. Sıfatlar da konulabilir. Yani soru sıfatının illa ki bir cevabı olmak zorunda değildir. Kafamızdan cevap verdiğimizde cevabın sıfat olabilmesi yeterlidir.

 

Kaç ceviz düştü adam başına?                      

 

Hangi evi satın aldın?

d. Sayı Sıfatları:

İsimleri sayıları yönünden belirten sıfatlardır.

 

Sayı sıfatları 4’ e ayrılır:

 

1- Asıl Sayı Sıfatları:

 

İsme sorulan ‘kaç’ sorusunun tam sayı olarak cevabıdır. Kısaca isimleri tam sayı olarak  belirtir diyebiliriz.

 

Örnek: Bir kişi / on kutu   / yirmi beş öğrenci

 

Not: Belgisiz Sayı sıfatı bir i,le sayı sıfatı biri karıştırmamak gerekir. Eğer bir sıfatı ‘herhangi’anlamı taşıyorsa

          belgisiz, kesin tam sayı anlamı taşıyorsa sayı sıfatıdır.

 

Örnek: Beni bir gün görmeye gel.= Herhangi bir gün anlamı var. O yüzden belgisiz sayı sıfatı

            Haftada sadece bir gün görüşme izni var.= Tam sayı olan bir olduğu için sayı sıfatıdır.

2- Sıra Sayı Sıfatları:

İsimlerin sırasını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatı olan kelime  –ıncı, inci eklerini kullanır. İsme ‘ kaçıncı’ sorusu sorulur.

 

Örnek:

On ikinci sporcu oldum yarışmada.

Alttan ikinci pastayı alayım.

 

3- Üleştirme Sayı Sıfatları:

 

İsimleri paylaştırma anlamı taşıyan sıfatlardır. –ar, -er eki alırlar. İsme ‘ kaçar’ sorusu sorulur.

 

Örnek:  Üçer kişi alalım her seferinde.

              Adam başına beşer ceviz verdiler.

 

​​4-Kesir Sayı Sıfatları:

 

İsimleri kesirli sayılar ile belirten sıfatlardır. İsimlere ‘ ne kadar , kaçta kaç’ soruları sorulur.

 

Örnek: Yarım elma / bütün ekmek   / yüzde elli komisyon / dörtte bir hak

 

 

Not: Sadece sayılarla yapılan ancak belli belirsizlik anlamı taşıyan sıfatlara belgisiz sayı sıfatları denilir.

 

Örnek:

Üç beş kişi dövmüş çocuğu. /    Kırk elli yaşlarında vardı.

SIFATLARDA KÜÇÜLTME

cık, -cik -ce, -ca,- ımsı, -imsi, imtrak,- ımtrak ekleri kullanılır.-cık, cik ekleri dışındaki ekler küçültme anlamından ziyade ‘...e yakın ‘anlamı taşır. Yani eklendiği sıfatı  anlam yönüne doğru yakınlaştırır.

 

Örneğin:

‘Büyücek bina’ dediğimizde büyücek sıfatı binanın büyük değil büyüğe yakın olduğu anlamı katmıştır.

‘Küçücek bina’ denildiğinde de küçük değil küçüğe yakın  anlamı katar.Yani küçükten büyük denilmek istenmiştir.

 

‘Büyükçe bir çocuk karşıma çıktı.’ Büyükçe= büyüğe yakın

Mavimsi bir rengi vardı.= Mavimsi= maviye yakın

 

Ufacık çocuk= yakınlık değil küçültme anlamı vardır.

SIFATLARDA PEKİŞTİRME

Anlamca kuvvetlendirilmiş sıfatlara denilir.

Beyaz- bembeyaz ev

Siyah- Simsiyah kedi ... gibi

 

Tertemiz kıyafet/  Sapsarı ova  gibi.

 

Not:

Sıfat olarak kullanılan ikilemeler de anlamca pekiştirme başlığı altında değerlendirilebilir.

Çeşit çeşit defterleri önüme yığdı. / Sarı sarı elmaları görünce ağzım sulandı.

 

ADLAŞMIŞ SIFAT

Genel olarak niteleme sıfatlarında karşılaşılan bir durumdur. Niteleme sıfatını nitelediği isim ifade edilmediği zamanda anlamca kendini belli ediyorsa bu tür sıfatlara adlaşmış sıfat diyoruz.

 

Örnek:

 

  • Yaşlı insanlara saygı duymak gerekir= Yaşlılara saygı duymak gerekir.

  •  Kırmızılaşmış domatesleri kopar yeşilleri koparma.

bottom of page