google.com, pub-1772441188610312, DIRECT, f08c47fec0942fa0
top of page

1923-1940 ARASI CUMHURİYET ROMANI

  • Cumhuriyet’in ilk yıllarında roman konuları genelde topluma dönük olmuştur. Kurtuluş Savaşı ve sonrasında halkın acıları, elemleri, cumhuriyetin getirdikleri bu konulardan bazılarıdır.

  • Romanlar genelde görülen, gözlemlenen gerçekleri sanatsal açıdan yansıtma şeklinde olmuştur.

  • Görülen, tesbit edilen  sorunlara çözüm getirmeye çalışılmış, romanları vasıtasıyla sosyal eleştiri yapılmıştır.

  • İlk yıllara damgasını vuran üç yazar vardır. Bunlar: Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Reşat Nuri Güntekin’dir. Bu yazarlar  Fecr-i Ati ya da Milli Edebiyat dönemlerinde de eserleri ile toplum tarafından kabul edilmiş sanatçılardır.

  • Bu üç yazarımız bilinçli olarak Cumhuriyet’in ilk yıllarında Anadolu ve Anadolu insanına yönelerek bir yandan  onların hayallerini, acılarını, sıkıntılarını yansıtırken bir yandan da toplumsal yaşamdaki eksiklikleri sosyal eleştiri şeklinde romanlarına yansıtmışlardır.

  • Refik Halit Karay, Aka Gündüz, Peyami Safa, Mahmut Yesari, Esat Mahmut Karakurt, Ercüment Ekrem Talu, Halide Nusret Zorlutuna bu döneme ait romanları ile bilinen diğer sanatçılarımızdır.

  • Cumhuriyet’in ilk yıllarını geride bıraktığımızda yani 1930-1940’lı yıllara geldiğimizde toplumcu  gerçekçiliğin romana hakim olmaya başladığını görürüz.

  •  Bu dönemde Sadri Ertem’in ve Sabahattin Ali’nin toplumcu gerçekçiliği bilinçli bir biçimde savunduklarını görürüz.

  •  Sadri Ertem’in işsizlik neden ile köyden kente göçün ortaya çıkardığı toplumsal sarsıntıları işlerken, Sabahattin Ali ideolojik görüşlerini bir kasabanın toplumsal yapısı üzerinden vermeyi tercih etmiştir. Kuyucaklı Yusuf adlı romanı bu yönüyle edebiyatımızdaki ilk kasaba romanı kabul edilir.

  • Aynı yıllarda toplumcu gerçekçi konuların dışında II. Abdülhamit döneminden başlayıp, Birinci Dünya Savaşı'nı izleyen yıllara değin geçen süre romanlara konu olarak girmeye başlamıştır.

  • Memduh Şevket Esendal II. Abdulhamit Dönemini “Miras” adlı eserinde anlatırken, Ayaşlı ile Kiracılarında ise Cumhuriyet sonrası Ankara’sının yaşamını anlatmayı tercih etmiştir.

  • Mithat Cemal Kuntay ise II. Abdulhamit, İttihat ve Terakki ve İstanbul’un işgal yıllarını "Üç İstanbul" adlı eserinde anlatmıştır.

Özetlemek Gerekirse: 

1923-1940 döneminin ilk yıllarında romanlar Kurtuluş Savaşı sonrası ortaya çıkan yıkımı, halkın acılarını ve cumhuriyetin getirdiklerini anlatmıştır.(Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Reşat Nuri Güntekin ...) 1930'lu yıllarla beraber roman toplumcu gerçekçiliğe yönelmiş, toplumsal eleştiri kendini göstermiştir. Yazarlar halkın sorunlarını verirken kendi sosyal düşüncelerini yansıtabilmişlerdir. (Sadri Ertem’in ve Sabahattin Ali )  Bu yıllarda ayrıca  II. Abdulhamit dönemi ile Kurtuluş Savaşı öncesi dönem de romanlara konu olmuştur. (Memduh Şevket Esendal , Mithat Cemal Kuntay)

bottom of page